Over Dutch Fabric

Sinds de jaren ’90 is langzaamaan vorm gegeven aan een unieke collectie bedrukte katoenen stoffen die wij Nederlandse sitsen noemen.

Nederlands omdat het merendeel van de dessins reproducties of bewerkingen zijn van authentieke documenten uit Nederlandse musea en privé collecties.

Sitsen omdat ondanks de moderne kleurstoffen en druktechnieken, zoveel mogelijk wordt getracht om de oorspronkelijke dessins en vooral de tekeningen en inkleuringen te respecteren.

Daarbij komt dan nog dat de Nederlandse sitsen in zijn geheel worden geproduceerd in Goor – Nederland .

De Nederlandse sitsen worden als de collectie Den Haan & Wagenmakers exclusief verkocht in de webshop van Dutch Fabric.

Ons team wenst U veel kijkplezier en wij hopen dat deze presentatie zal leiden tot een tevreden klant

Historie

De collectie Den Haan & Wagenmakers is voor een belangrijk gedeelte gebaseerd op de oorspronkelijke sitsen uit de 17e en 18e eeuw. [caption id="attachment_1125" align="alignleft" width="181"] Katoendrukker met in zijn rechterhand  een drukblok en in zijn linkerhand een glanssteen op steel. Europa ca. 1800[/caption] Door de kooplieden van de Verenigde Oost- Indische Compagnie VOC werden deze katoenen stoffen vanuit de Coromandel kust in het toenmalige Voor- Indië (India) naar Nederland verscheept. De oorspronkelijke inheemse patronen werden onder het toezicht en in opdracht van de VOC aangepast aan de Europese mode, smaak en afnemers. Het eindresultaat kennen wij als de katoenen sitsen die met name werden toegepast in de West Europese interieurs en de kledingstukken en kostuums uit die periode. Verschillende onderdelen van de Nederlandse traditionele kostuums bestaan uit deze sitsen. Kenmerk van de oorspronkelijke katoenen sitsen zijn de levendige bloempatronen in meekraprood en ten slotte de glanslaag die d.m.v. het kalanderen met rijstwater en de glanssteen werd opgebracht. Deze voor sitsen zo kenmerkende glanslaag werd niet alleen toegepast om de katoenen stoffen te laten lijken op de in die tijd gangbare zijden stoffen , maar zeker ook om vuil en aanslag te voorkomen. In de 18e eeuw werd in West Europa een nieuwe drukmethode uitgevonden waarmee, door het reproduceren van de oorspronkelijke sitsen, de invoer vanuit Voor-Indië ( India) tot een einde kwam. Wanneer u zich overigens afvraagt waar de naam sitsen vandaan komt is er een voor de hand liggende verklaring door deze Hollandse benaming te vergelijken met de oorspronkelijke Indiase (b.v.Tamil) benaming voor dit soort gebloemde katoenen stoffen, namelijk chit of chitti.  Door de toenemende vraag werden in Europa talrijke stofdrukkerijen opgericht, in Amsterdam alleen al waren er tot 1750 nog zo’n 80 drukkerijen en glansinrichtingen, maar in 1816 was er nog slechts één drukkerij over, ‘Overtooms Welvaren’ die in het jaar erop zou worden verkocht en opgeheven. Het centrum van de katoendruk was inmiddels verplaatst naar Frankrijk en Engeland. In de loop van de 19e eeuw werd de productie overgenomen door meer moderne en machinale drukkerijen. [caption id="attachment_900" align="alignleft" width="300"] Oorspronkelijke vlakdrukkerij van Betina -Goor in 1964.[/caption] Vandaag de dag reproduceert Betina BV printing een aantal van deze oorspronkelijk met de hand geschilderde bloemdessins als de collectie Den Haan & Wagenmakers. De collectie bestaat uit bewerkingen en fantasieën van antieke sitsen met bloempatronen  en palempores met levensbomen, o.m. voor toepassingen in het interieur en historische kleding maar vooral óók in patchwork en quilts. Sinds de jaren ’90 wordt de collectie Den Haan & Wagenmakers gedrukt door Hans ten Voorde, eigenaar van Betina BV printing in Goor- Nederland. Hij beheert de honderden drukcilinders en is verantwoordelijk voor de totale productie met sinds kort ook de exclusieve verkoop aan particulieren via deze shop online.     [caption id="attachment_1290" align="alignnone" width="300"] Olieverfpaneeltje geschilderd door A.Maurin - Frankrijk. Voorstelling van muzikanten en toehoorders gekleed in schorten van typisch Europese bedrukte katoen. Frankrijk ca. 1800.[/caption]                             Verschillende bedrukte katoenen stoffen "Indiennes"  en "toile de Jouy" vervaardigd in Europa. Alsace en Jouy en Josas. Frankrijk laat 18e eeuw.   Fragment van een randdecor gedrukt en geschilderd in sits techniek. India ca. 1680.   Fragment van een onderrand gedrukt en geschilderd op katoen in sits techniek. India ca. 1720.   Fragment van een bloemenpatroon gedrukt en geschilderd op katoen in sitstechniek. India ca. 1780.            Verschillende kledingstukken naar de Europese mode gedragen in de tweede helft 17e eeuw bestaande uit rokken, jakken en een japon gemaakt van katoenen stoffen bedrukt en geschilderd in sits technieken. India ca.1750.        "Japanse rok", kamerjas voor heren en een dameskostuum beiden gedragen in Friesland in het midden van de 18e eeuw, bestaande uit een rok en een jak met kanten zonhoed. "Japanse herenrok" en damesrok en jak gemaakt van katoenen stof bedrukt en geschilderd in sits technieken.  India ca. 1750.   Nederlandse quilt rond 1860 vervaardigd in Noord Holland. Voorheen collectie Wim Wagenmakers en Rudolf den Haan,  thans in bezit van het Nederlands Quiltersgilde. De dessins van de serie ' De Hollandse Tuin ' zijn vrijwel gelijke bewerkingen van in deze quilt gebruikte katoenen stoffen, de kleuren zijn afgestemd op de sfeer van onze collectie. 9 verschillende dessins in 5 verschillende kleuren, 45 delen.       Kinderen van Marken met links de dracht voor jongens tot 6 jaar met rok en schort "druivenboezel", gebruikt als inspiratie voor onze collectie ton sur ton's. De meisjes dragen een sitsen baaf of bauw en een ruiten schort. De antieke barnstenen ketting met zilveren 'rijer' die het jongetje op de rechter foto draagt staat voor Pinksteren, het absolute hoogtepunt voor de klederdracht van Marken.   [caption id="attachment_5863" align="alignnone" width="433"] Geschilderde voorstelling van tientallen "penseelmeisjes" letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Franse titel "Les pinceauteuses ". De werkplaats is van Manufacture Johann Rudolf Wetter in Saint Marcel (Orange) en gedateerd 1785. Het schilderij hangt in Musee d'Orange-Provence-Frankrijk.[/caption]

Hoe we werken

Bij het dessineren van een nieuw ontwerp moet rekening worden gehouden met het feit dat de opbouw van de tekening uit niet meer dan 12 verschillende kleuren kan bestaan.                                Dit komt doordat op de drukmachine plaats is voor maximaal 12 drukcilinders. Nadat allereerst een complete ingekleurde tekening is gemaakt op de juiste rapportmaat, wordt deze tekening vervolgens onderverdeeld in de hoeveelheid kleuren waar het totaal uit is opgebouwd. De rapport- maat is afhankelijk van de omslag van de drukcilinder en in ons geval is dat 64 cm of 92 cm of hierop deelbaar, bv. 32 cm of 46 cm etc. Wanneer een dessin bv. uit 10 of 12 kleuren bestaat, zijn er ook 10 of 12 verschillende deeltekeningen gemaakt aan de hand waarvan de graveur aansluitend de in dit geval ook weer 10 verschillende drukcilinders of sjablonen vervaardigd. Alhoewel de meeste dessins uit niet meer dan 6 basiskleuren bestaan, kunnen extra kleurnuances voor een mooier effect zorgen. Met rood is er bv. méér effect wanneer er 2 of 3 extra rode nuances worden gebruikt. Zodra de graveur zijn werk afheeft en de drukcilinders bij de stofdrukkerij zijn afgeleverd, begint aan de hand van eerder uitgezochte kleuren het proefdrukken. In de 'kleurkeuken' van de fabriek waar de verf in containers is opgeslagen wordt door de 'kleurmeester' eerst van iedere kleur een monster gemaakt d.m.v. handmatig mengen. Wanneer deze individuele kleuren goed zijn bevonden, wordt nadat het katoendoek ‘glad’ op de transportband is geplakt, begonnen met het drukken van proefafslagen. Als daarna het totaal aantal kleuren het gewenste complete kleurbeeld geeft wordt pas begonnen met het drukken van ‘ runs’ in hoeveelheden vanaf bv. 100 meter tot en met een paar honderd meter, afhankelijk van vraag en bestellingen. Zodra door de drukkers de verschillende drukcilinders in de juiste volgorde in de drukmachine zijn geplaatst, worden deze cilinders onder druk gevuld met de juiste kleur verf d.m.v. een aansluitingsmechanisme in de drukmachine. Onder de drukcilinders bevindt zich het op de transportband vastgeplakte katoendoek dat zich onafhankelijk, maar in hetzelfde ritme van de drukcilinders voortbeweegt tot het einde van de ‘druklijn’. Zie afbeeldingen. De drukscreens zijn gemaakt van zeer fijn gaas. Op de plekken waar de verf niet door mag is het gaas dichtgeplakt met een speciale laklaag. Aan het eind van de 'druklijn', als alle kleuren zijn opgedrukt, wordt de bedrukte stof van de band getrokken en aansluitend in een 'droogkanaal' gedroogd zodat de verdere afwerking zoals b.v. fixatie kan plaatsvinden. In de verf bevindt zich een 'binder’ die er voor zorgt dat de kleur goed wasbaar en slijtvast is. De 'binder’ moet ca. 5 minuten lang uitharden in het droogkanaal bij 150 graden Celsius. In de zelfkant van de bedrukte stof staan meestal de 'pico punten'. Hieraan kun je zien hoeveel kleuren er in het dessin gebruikt zijn en of de verschillende drukscreens goed op elkaar zijn aangesloten. Betina printing werkt uitsluitend met 'pigmenten' die bestand zijn tegen langdurige blootstelling aan zon en licht en bovendien goed wasbaar zijn zonder te verkleuren. Het zijn deze kleurstoffen die worden toegevoegd aan de transparante basispasta die er voor zorgt dat de stof goed druk- en wasbaar is. Deze ‘pigmenten’ zijn niet alleen belangrijk voor gebruik van de stoffen in het interieur zoals gordijnen, maar vooral ook bij textiele werkvormen zoals in patchwork. In Azië met name, wordt standaard gedrukt met ‘reactieve kleurstoffen’. In tegenstelling tot onze eigen “Hollandse” productie met pigmentdruk op een stofbreedte van 150 cm., worden vrijwel alle overige typische patchwork stoffen in Azië gedrukt met reactieve verfstoffen op een stofbreedte van 110 cm. Deze reactieve kleurstoffen hebben als voordeel dat zij soepel aanvoelen en meer keurintensiteit bezitten, een nadeel is dat deze kleurstoffen over een slechte lichtechtheid beschikken waardoor zij niet geschikt zijn voor b.v. gordijnstoffen enz. en zonder deugdelijke nabehandeling door de fabrikant blijven afgeven bij het wassen, ook wel bloeden genaamd. Om te voorkomen dat de bedrukte stof tijdens het drukproces en in de droogkamer krimp vertoont, wordt de stof in de lengte op naalden geprikt en op de ingestelde breedte gedroogd. De naald gaatjes zijn meestal zichtbaar in de rand van de stof. Ten slotte wordt de bedrukte en gedroogde stof ‘gekalanderd'. Dat wil zeggen dat de stof een lichte glans krijgt door het tussen 2 verhitte gladde walsen te laten doorlopen. Door de druk en de hitte wordt het doek als het ware platgedrukt waardoor het gaat glanzen. De mate van glanzen kan worden bepaald door druk, temperatuur en snelheid waarmee de stof tussen de beide walsen doorloopt. Deze methode is gebaseerd op een mechanisch proces , er komen dus géén vloeistoffen of chemicaliën aan te pas. Rest nog een keuring waar stofdelen met fouten en onregelmatigheden worden verwijderd en het goedgekeurde deel op standaardrollen wordt gedraaid.

Ontwerpers

Vanuit de specialisatie Nederlandse klederdrachtsieraden en kostuumstukken, kwam ooit in de beginjaren '80 in de beide winkels van Den Haan & Wagenmakers in Edam en later ook in Amsterdam, het verzoek en idee om naast de geïmporteerde sitsen zélf iets te ontwikkelen aan de hand van antieke voorbeelden.                Het waren in eerste instantie de dames uit Spakenburg -Bunschoten, Marken en de verschillende historische verenigingen die sitsen kochten voor hun traditionele kostuums. Later, begin jaren ’90 kwamen daar schoorvoetend de eerste patchers bij.  Aan de hand van verschillende originele 18e en 19e eeuwse kostuumstukken uit vooral de Nederlandse- maar ook Franse musea, is in de afgelopen jaren getracht een interessant en betaalbaar alternatief te brengen in de vorm van de collectie Den Haan & Wagenmakers.              Bloemenvaas met sitsen bloemen, ontwerp DH&W. Van links naar rechts, 1.ontwerptekening.  2.met de hand ingeschilderde bloemenvaas.   3.door de graveur digitaal bewerkte ontwerptekening. De graveur heeft het dessin teruggebracht en opgedeeld in totaal 12 kleuren/sjablonen.  Dit is het maximum aantal dat gedrukt kan worden in rotatiedruk op onze drukmachine. Dessin Willem Rudolf den Haan.          Bijbehorend randmotief waar de sitsen bloemen in verwerkt zijn uit de bloemen vaas.  Links de ontwerpschets, midden de digitale bewerking door de graveur klaar voor de sjablonen,  met rechts nog het ingeschilderde schetsresultaat. Dessin Willem Rudolf den Haan.               Fantasie voor randdecor rokkenstof geïnspireerd op een 18e eeuwse sits gedrukt en geschilderd in India. Links potlood schets , midden ingeschilderd schetsmodel en rechts het oorspronkelijke  fragment.Dessin Willem Rudolf den Haan.    

Uw browser is niet meer van deze tijd!

Update uw browser om optimaal van deze website (en vele anderen) te genieten Nu updaten!

×